Dr Barbara Kutryb-Zając, adiunkt w Katedrze i Zakładzie Biochemii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego (GUMed), otrzymała grant w ramach konkursu „SONATA 15” organizowanego przez Narodowe Centrum Nauki (NCN). Projekt pt. „Ekto-enzymy w interakcjach śródbłonka naczyniowego z komórkami krążącymi we krwi w fizjologii, patologii i terapii; czy komórki mogą wymieniać się enzymami?” będzie realizowany przez najbliższe 3 lata w Katedrze i Zakładzie Biochemii GUMed w konsorcjum z Jagiellońskim Centrum Rozwoju Leków (JCET) Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie we współpracy z Zakładem Biologii Uniwersytetu w Pizie, we Włoszech.
Celem nagrodzonego projektu jest wykazanie roli ekto-enzymów w bezpośrednim kontakcie między komórkami. Ekto-enzymy są białkami znajdujących się na powierzchni komórek, metabolizującymi szerokie spektrum substratów, które pośredniczą w komunikacji międzykomórkowej w fizjologii i patologii. W ramach projektu wykazane zostaną zmiany aktywności ekto-enzymówwywołane poprzez interakcje śródbłonka naczyniowego z komórkami krążącymi we krwi,które mogą̨ stymulować́ powstawanie niekorzystnego fenotypu komórek śródbłonka. Ponadto, zbadana zostanie rolaekto-enzymów jako cząsteczek adhezyjnych oraz możliwości terapeutyczne związków modulujących ich właściwości w patologiach naczyniowych i chorobie nowotworowej.
- Wysokość przyznanego dofinansowania na realizację grantu to 1 498 740 PLN.
Dotychczasowe badania prowadzone przez dr Barbarę Kutryb-Zając realizowane we współpracy z Jagiellońskim Centrum Rozwoju Leków dotyczyły przede wszystkim międzykomórkowej sygnalizacji poprzez zewnątrzkomórkowe nukleotydy i ich katabolity w patologiach układu sercowo-naczyniowego, takich jak miażdżyca tętnic i stenoza zastawki aortalnej, oraz w chorobach nowotworowych. Wykazały one, że ekto-enzymy przekształcające nukleotydy ulegały niekorzystnym modyfikacjom w tych patologiach. Dotyczyło to przede wszystkim zmian w konwersji nukleotydów i adenozyny na powierzchni komórek śródbłonka wyścielających patologicznie zmienione naczynia i zastawki aortalneu pacjentów obciążonych miażdżycą,stenozą aortalną lub rakiem piersi, a także wśród mysich modeli eksperymentalnych tych chorób.
Praca badawcza dr Barbary Kutryb-Zając była wielokrotnie wyróżniana m.in. przez Polskie Towarzystwo Biochemiczne na najlepszą pracę doktorską z biochemii obronioną w roku 2017, Państwową Akademię Nauk na najlepszą oryginalną pracę badawczą opublikowaną w roku 2016, Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej GUMed na najlepszą pracę magisterską obronioną w roku 2013, oraz na licznych międzynarodowych i krajowych konferencjach naukowych.