Program TEAM TECH Core Facility

Endothelial profiling to predict therapeutic activity or vascular toxicity of compounds in early preclinical research

Kierownik projektu: prof. dr hab. Stefan Chłopicki
Źródło finansowania: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, w Programie TEAM TECH Core Facility finansowanym ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014 2020 (PO IR), Oś IV: Zwiększenie potencjału naukowo badawczego, Działanie 4.4: Zwiększanie potencjału kadrowego sektora B+R,
Czas trwania: od 01.07.2019 r. do 28.06.2023 r.
Wnioskowany budżet projektu: 4 375 000,00 PLN

Śródbłonek naczyniowy utrzymuje zdrowie układu krążenia, a jego dysfunkcja poprzez wiele różnych mechanizmów prowadzi do rozwoju chorób. Z jednej strony mechanizmy farmakoterapeutyczne śródbłonka można wykorzystać w leczenie wielu różnych chorób bowiem poprawa czynności śródbłonka może przynieść skutki terapeutyczne. Z drugiej strony, leczenie wszystkich chorób powinno być prowadzone z wykorzystaniem leków, które są „przyjazne” dla śródbłonka bowiem leki, które pogarszają czynność śródbłonka mogą wywoływać groźne powikłania ze strony układu krążenia. Istnieje konieczność rozwinięcia metod badań przedklinicznych leków, które byłyby ześrodkowane na wyspecjalizowanej i całościowej ocenie działania związków chemicznych na śródbłonek i mogłyby przewidzieć zarówno terapeutyczne jak i toksyczne skutki działania związków chemicznych na śródbłonek u ludzi. Jak dotąd tego typu działania są odkrywane po wprowadzeniu leku na rynek, bowiem nie mam odpowiednich metod, aby tego typu działania wykrywać w fazie badań przedklinicznych leków. Odkrycia działań naczynioprotekcyjnych leków niejednokrotnie skutkuje poszerzeniem ich zastosowań klinicznych, a w przypadku odkrycia działań toksycznych, wycofaniem leku ze sprzedaży.

Przedstawiony projekt ma na celu opracowanie wieloparametrowej metodologii oceny śródbłonkowego działania związków chemicznych i leków na śródbłonek oraz potwierdzenie skuteczności wybranych metod w przewidywaniu terapeutycznych i toksycznych skutków działania związków chemicznych na śródbłonek u ludzi. Planowane badania w zakresie farmakologii i toksykologii śródbłonka w różnorakich modelach in vitro, oraz in vivo doprowadzą do opracowania unikatowego panelu metod oceny działania związków na śródbłonek (endothelial profiling), który stanie się innowacyjnym, zupełnie nowym narzędziem w badaniach przedklinicznych leków. Opracowana metodologia będzie podstawą do współpracy z przemysłem i ośrodkami akademickimi prowadzącymi badania w zakresie rozwoju leków. Wczesne wykrycie toksycznego działania związków na śródbłonek w toku badań przedklinicznych z wykorzystaniem opracowanego panelu metod będzie torować drogę do opracowywania leków „przyjaznych dla śródbłonka”, a wykrycie nowych związków poprawiających czynność śródbłonka, może przynieść ich zastosowanie terapeutyczne w leczeniu wielu różnych chorób.