W tym tygodniu poznaliśmy wyniki konkursu PRELUDIUM 18 ogłoszonego przez Narodowe Centrum Nauki (NCN), którego rozstrzygnięcie daje nam podwójny powód do dumy. W tej edycji konkursu, finansowanie otrzymały dwie młode naukowczynie z Jagiellońskiego Centrum Rozwoju Leków (JCET) – mgr inż. Ewelina Bik oraz mgr Kamila Wojnar-Lasón.
Pani Ewelina Bik będzie realizować projekt pt.: „W poszukiwaniu spektroskopowych markerów autofagii na przykładzie indukowanej farmakologicznie fosfolipidozy w komórkach śródbłonka”, a Pani Kamila Wojnar-Lasoń poświęci się pracy nad projektem zatytułowanym: „Czynność i fenotyp komórek śródbłonka zatok wątroby (LSECs) oraz ich potencjalna rola w rozwoju dysfunkcji wątroby w mysim modelu niewydolności serca”.
O PROJEKTACH:
W poszukiwaniu spektroskopowych markerów autofagii na przykładzie indukowanej farmakologicznie fosfolipidozy w komórkach śródbłonka”
- Kierownik: Ewelina Bik
- Budżet projektu: 210 000
- Okres realizacji: 36 miesięcy,
Zaobserwowano, że pacjenci zażywający leki psychotropowe z grupy CAD (ang. cationic amphiphilic drugs, pol. kationowe leki amfifilowe) mają zwiększone ryzyko zachorowania na choroby układu krążenia. Leki te mogą wywołać w komórkach fosfolipidozę. Postawiono hipotezę, że mechanizm fosfolipidozy indukowanej lekami jest wynikiem modulacji autofagii w śródbłonku, który stanowi barierę miedzy ścianą naczynia a krwią. Ponadto, hipotezą badawczą do zweryfikowania jest możliwość znalezienia spektroskopowych markerów autofagii w komórkach śródbłonka. Udział autofagii w indukowanej lekami fosfolipidozie i metabolizmie lipidów w śródbłonku jest wciąż niezbadanym obszarem. Metody spektroskopowe, takie jak proponowana tu główna metoda analityczna – mikroskopia ramanowska, pozwalają na niedestrukcyjne badania materiału biologicznego bez użycia znaczników. Można więc identyfikować w komórkach lipidy, ich zawartość i dystrybucję, równolegle badając inne składniki komórkowe, oraz leki, którymi traktowane są komórki. W projekcie planowane są badania fosfolipidozy, która występuje gdy fosfolipidy nadmiernie gromadzą się w komórkach i tkankach. Leki z grupy CAD, czyli m.in. te stosowane w leczeniu depresji, psychozy, malarii i arytmii mogą indukować fosfolipidozę w komórkach.
Celem projektu jest znalezienie spektroskopowych markerów autofagii prowadząc badania in vitro wpływu wybranych leków na komórki śródbłonka przy użyciu spektroskopii ramanowskiej, mikroskopii fluorescencyjnej, oraz testów biologicznych. W szczególności, uwaga będzie skupiona na poszukiwaniu spektroskopowych markerów, które pozwolą na identyfikację wczesnych zmian biochemicznych w komórkach śródbłonka spowodowanych przez fosfolipidozę indukowaną lekami. Z punktu widzenia farmakologii śródbłonka, określenie i zrozumienie mechanizmu fosfolipidozy oraz jego identyfikacja, może być odpowiedzią na rosnące obawy związane z działaniem leków z grupy CAD.
„Czynność i fenotyp komórek śródbłonka zatok wątroby (LSECs) oraz ich potencjalna rola w rozwoju dysfunkcji wątroby w mysim modelu niewydolności serca”
- Kierownik Projektu: Kamila Wojnar-Lasoń
- Budżet projektu: 209 999
- Okres realizacji: 36 miesięcy
Niewydolność serca to stan, w którym nieprawidłowe funkcjonowanie serca upośledza zdolność do zapewnienia wystarczającego przepływu krwi zgodnie z zapotrzebowaniem organizmu. Pomimo wciąż rozwijających się nowych terapii, pacjentów z niewydolnością serca nadal cechuje wysoka śmiertelność – 25% do 50% w ciągu 5 lat od postawienia diagnozy. Prawidłowa praca serca i wątroby są ze sobą ściśle skorelowane. Zaburzenia pracy serca mogą bezpośrednio wpływać na krążenie wątrobowe, a tym samym powodować zmiany w funkcji wątroby. Wątroba bierze udział w metabolizmie niemal wszystkich substancji jakie są wchłaniane w układzie pokarmowym, magazynowaniu np. glikogenu, a także w detoksykacji organizmu czy produkcji białek. Komórki śródbłonka zatok wątroby (LSECs) należą do nieparenchymalnych komórek wyścielających światło zatok wątrobowych i stanowią unikalną barierę krew – hepatocyt. W przypadku wystąpienia zaburzeń w funkcjonowaniu wątroby, LSEC spośród wszystkich komórek wątroby są najbardziej narażone na działanie składników transportowanych z krwią, a ich prawidłowa funkcja może być zaburzona. Mimo, iż wiadomo o współwystępowaniu niewydolności serca i dysfunkcji wątroby, wiedza dotycząca roli komórek śródbłonka zatok wątroby w patogenezie niewydolności serca jest ograniczona. Celem projektu jest zbadanie czynności wątroby podczas progresji niewydolności serca w mysim modelu choroby. Szczególna uwaga zostanie poświęcona roli LSECs, ponieważ są one głównym regulatorem krążenia wątrobowego i mogą być odpowiedzialne za aktywację mechanizmów zaangażowanych w rozwój zaburzeń czynności wątroby towarzyszących niewydolności serca.
Biorąc pod uwagę kluczową rolę LSEC w utrzymaniu prawidłowej czynności wątroby, jakiekolwiek upośledzenie ich aktywności może odgrywać niezwykle istotną rolę w rozwoju patologii wątroby obserwowanej u pacjentów z niewydolnością serca. Wyniki tego projektu będą mogły stać się podstawą do opracowania nowej strategii terapeutycznej w leczeniu współistniejących zaburzeń funkcji wątroby u pacjentów z niewydolnością serca.
Oficjalne wyniki konkursu PRELUDIUM 18 dostępne na stronie NCN .